Een back-up van je computer is je beste bescherming tegen hardware die je in de steek laat, of tegen aanvallen van hackers met virussen of ransomware. Ook wanneer je per ongeluk een bestand weggegooid hebt biedt een back-up soms een oplossing. Toch vergeten nog altijd heel veel mensen een regelmatige back-up te maken van hun computerbestanden. En wat met je bestanden in de Cloud? Hoe stel je die veilig of is dat niet nodig?
Hieronder lees je hoe het moet!
Waarom is een back-up noodzakelijk?
Jouw computer heeft niet het eeuwige leven. Het voortdurend lezen en schrijven van bestanden van en naar je harde schijf zorgt voor slijtage van die schijf, met mogelijk een 'disk failure' tot gevolg: de hardware heeft het begeven.
Maar ook systeembestanden zelf kunnen corrupt worden, wanneer bijvoorbeeld je computer door een stroompanne uitvalt zonder netjes afgesloten te zijn. En dan zijn er ook nog de computervirussen en allerlei mogelijke malware die je bestanden bedreigen. Denk bijvoorbeeld aan de vloedgolf aan ransomware die de wereld de afgelopen jaren overspoelde: hele bedrijven, hospitalen, scheepvaartmaatschappijen lagen dagenlang plat omdat hun bestanden door een hacker versleuteld waren. Pas na betaling van het losgeld ontvingen de getroffen bedrijven de sleutel om de bestanden terug bruikbaar te maken.
Heb je op zo'n desastreus moment geen veilige kopie van je bestanden, dan heb je echt een probleem. Je kan documenten waaraan je vaak werkt in de cloud bewaren, via Dropbox, OneDrive van Microsoft of Google Drive. Maar dan nog zijn er andere belangrijke bestanden die je voor altijd kwijt bent, wanneer je geen back-up gemaakt hebt.
Waar moet je de back-up bewaren?
Je kan de reservekopie die je maakt, op verschillende media bewaren.
- Een externe harde schijf is een goedkope oplossing. Zorg dat je voldoende opslagruimte voorziet, en dat je deze reserveschijf niet op dezelfde plek bewaart als je hoofdcomputer. Zo gaan bij een eventuele brand niet beiden verloren.
- Een USB-stick is een goed en snel alternatief. Nadeel is dat zo'n stick meestal in ruimte beperkt is en gemakkelijk verloren kan gaan, omdat hij zo klein is.
- CD of DVD: een kopie branden op een CD of DVD kan ook, maar deze disks zijn wel trager dan harde schijven of het flashgeheugen op de USB-stick. Na verloop van tijd krijgen beschrijfbare DvD’s soms last van “bitrot” waardoor ze minder geschikt zijn voor langdurige archivering.
- Cloud back-up: verschillende commerciële diensten bieden je een cloud back-up aan, tegen betaling. Het grote voordeel is dat je data in de cloud staan, en dus niet op dezelfde plek als jouw computer. Het nadeel is wel dat je rekening moet houden met dataverbruik - een back-up van 100 GB aan bestanden betekent ook 100 GB verkeer. Controleer dus eerst of jouw provider een maximum up/downloadlimiet hanteert per maand! Een nadeel is wel dat, als jje geen versleuteling toepast, je data leesbaar is voor je clolud provider.
Van welke bestanden moet je een back-up maken?
De plaats waar de bestanden zich bevinden op jouw computer, is afhankelijk van je besturingssysteem (Windows, Mac, ...). Maar in het algemeen moet je volgende bestanden / mappen zeker en vast opnemen in je back-up:
- Je persoonlijke bestanden: documenten, muziek, foto's, enz. Vergeet ook niet je OneDrive, Dropbox, Google Drive mappen.
- Je bookmarks of favorieten van je browser . Voor je logins en wachtwoorden bestaan er speciale applicaties die deze op een veilige manier voor je bewaren.
- Je mails, contacten uit je e-mailprogramma. Maak je gebruik van het IMAP-mailprotocol, dan staan alle mails wel veilig op de mailserver bij je provider. Na een computercrash kan je die gewoon terug downloaden naar je computer. Je contacten worden echter niet automatisch op de server bijgehouden. Werk je met het POP3-mailprotocol dan zijn de mails die je op je Pc gedownload hebt bij een crash onherroepelijk verloren als je geen back-up hebt!
Wat is een incrementele of differentiële back-up?
Bij een volledige (full) back-up maak je als het ware een image, een weerspiegeling van je systeem. Dit duurt het langst. Bij een volgende back-up zijn echter niet alle bestanden gewijzigd, en zou het te gek zijn om die ongewijzigde bestanden opnieuw te back-uppen. Daarom kan je, na die eerste full back-up, kiezen voor:
- incrementeel: enkel van de data die gewijzigd zijn, wordt een back-up gemaakt. De eerste keer worden de data vergeleken met je eerste full back-up, bij volgende incrementele back-ups wordt vergeleken met de vorige incrementele back-up. Het voordeel is dat incrementele back-ups snel gemaakt worden. Maar bij het terugzetten van de bestanden (restore) moet je eerst de full back-up herstellen, en dan de volgende incrementele back-ups, en dat neemt wel wat tijd.
- differentieel: ook hier wordt enkel een back-up gemaakt van de data die gewijzigd zijn, maar als referentie wordt telkens uitgegaan van de full back-up. Bij het terugzetten van de bestanden heb je enkel de full back-up nodig en de laatste differentiële back-up, wat dus sneller is dan bij een incrementele back-up. Nadeel is wel dat, hoe langer de full back-up geleden is, hoe meer data er gewijzigd zijn, en hoe langer het duurt om een differentiële back-up te maken.
Een kopie maken of een back-up maken, wat is het verschil?
Is het niet eenvoudiger om een gewone kopie te maken dan een back-up, zal je vragen? Wel, beide methoden hebben hun voor- en nadeel.
Kopiëren:
+ Het kopiëren van mappen en bestanden gaat veel sneller.
- Sommige bestanden zullen niet gekopieerd worden, omdat zij nog in gebruik zijn, zoals het Windows register bijvoorbeeld.
Back-up maken:
+ Er wordt een back-up gemaakt van àlle bestanden, ook de verborgen en beschermde bestanden.
+ Je kan een back-uptaak automatisch laten uitvoeren op regelmatige tijdstippen.
+ Bij een back-up heb je drie opties: volledig, incrementeel en differentieel. Kies je voor die laatste twee, dan worden enkel de bestanden die sinds de vorige back-up gewijzigd zijn, opnieuw naar het back-upmedium overgezet. Vooral bij back-up in de cloud spaar je hiermee heel wat dataverkeer uit!
- Een back-up kan lang duren, vooral de eerste keer. Maar je kan de back-up op de achtergrond uitvoeren, op een moment dat je computer niet gebruikt wordt.
Een back-up maken: hoe ga je concreet tewerk?
Dit is afhankelijk van je besturingssysteem. Zowel Windows als Mac hebben een systeem om veranderingen aan het besturingssysteem zelf terug te draaien. Bij de Mac heb je met Time Machine ook de mogelijkheid om bestanden terug te halen.
Zo maak je een back-up voor je Mac.
Zo maak je een back-up voor je Windows 10 computer en zo voor Windows 8.
Dus: noteer alvast in je agenda: 31 maart, back-up maken!
Met dit artikel ondersteunen wij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde naties.