Webarchivering is een hot topic. Dat bewijzen de 107 binnen- en buitenlandse deelnemers aan het colloquium ‘Saving the Web: the Promise of a Belgian Web Archive’. Onderzoekers van het PROMISE-project zetten hiermee in de Koninklijke Bibliotheek (KBR) en het Rijksarchief een federale strategie uit voor het bewaren van het Belgische internet.
Waarom is een webarchief nodig?
In 2017 werd ‘Preserving Online Multiple Information: towards a Belgian strategy’ (PROMISE) opgericht om actief aan de slag te gaan met webarchivering. Volgens professor Niels Brügger, spreker op het colloquium, moeten we vermijden dat nog eens 25 jaar Belgische webgeschiedenis verloren gaat. Zonder een nationaal webarchief is het niet mogelijk om nationale en internationale historische analyses gebaseerd op het web te doen.
Bovendien is het internet tegenwoordig het communicatiemiddel bij uitstek en een publicatiekanaal op zichzelf. Uitgaves beperkten zich vroeger tot gedrukte publicaties die werden bewaard door het wettelijk depot. Nu mogen we ook digitale publicaties niet uit het oog verliezen. Door deze te bewaren voor de lange termijn kunnen toekomstige generaties de geschiedenis van België bestuderen.
Het nationale web van België
Meerdere onderzoekers bogen zich over het selectiebeleid van welke websites gearchiveerd moeten worden. ‘Een nationaal web wordt gedefinieerd als alle domeinnamen die gelinkt zijn aan het Belgische territorium, zoals domeinnamen met extensies .be, .vlaanderen, .brussels enz. aangevuld met online informatie over het land in kwestie, bijvoorbeeld relevante informatie gericht aan de bevolking of in de landstaal’, legt projectmedewerker Friedel Geeraert uit. Ook inhoud die op het Belgisch grondgebied werd gecreëerd, gepubliceerd enzovoort komt in aanmerking.
‘Voor bibliotheken denken we bijvoorbeeld ook aan een iets bredere selectie van het nationale web in combinatie met selectievere collecties over thema’s zoals de verkiezingen of aanslagen. Binnen het Rijksarchief gaat het dan eerder over de websites van overheidsinstellingen’, aldus Geeraert.
Tijdens het onderzoeksproject werd DNS Belgium verschillende keren geraadpleegd voor meer informatie over data en classificeringsmechanismen. Meerdere onderzoekers van PROMISE bogen zich over het selectiebeleid van welke websites gearchiveerd moesten worden. Ze namen juridische vraagstukken onder de loep en zochten een antwoord op vragen als: wat met de auteursrechten en de bescherming van persoonsgegevens? Hoezeer weegt de bewijskracht van online gearchiveerde content?
De resultaten van het PROMISE-onderzoeksproject
Tijdens het colloquium werden de resultaten van het PROMISE-onderzoeksproject besproken. Zo werden de beste praktijken binnen webarchivering voorgesteld samen met de resultaten van de juridische analyses, de strategie en verschillende scenario’s die het Rijksarchief en KBR uitwerkten.
Een belangrijke juridische vaststelling was bijvoorbeeld dat de wetgeving op het auteursrecht de toegang tot het webarchief heel sterk beperkt. In de meeste gevallen zou het webarchief enkel raadpleegbaar zijn in de leeszaal van de KBR.
Ook de technische specificaties van het webarchiveringsproces en de resultaten van de enquête rond gebruikersnoden binnen webarchieven kwamen aan bod. De vele voordelen van webarchivering werden duidelijk. Onderzoekers zouden het gearchiveerde materiaal kunnen gebruiken, bijvoorbeeld voor een literatuurstudie binnen de politieke of sociale wetenschappen. Dit zou een grote meerwaarde betekenen voor de onderzoekswereld en de maatschappij.
Dankzij de brede waaier aan invalshoeken en visies op webarchivering zorgde het colloquium voor een kruisbestuiving tussen verschillende professionals in de wereld van webarchivering en de studie van gearchiveerde websites. Het PROMISE-projectteam gaat alvast vol nieuwe inspiratie de laatste maanden van het project in.
Met dit artikel ondersteunen wij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties.