Hervorming auteursrechten

En dan zijn er nog de 'scrapers', die via bots automatisch de content van andere websites halen en, in eigen vorm verpakt, als content aanbieden. Sommige nieuwssites bezondigen zich eraan, de zogenaamde 'aggregatoren', maar ook Google ligt onder vuur voor dergelijke praktijk met zijn Google News.

Een hervorming van de auteursrechten drong zich op om de culturele erfenis van de lidstaten te beschermen, en ervoor te zorgen dat uitgevers, zenders en artiesten een faire verloning ontvangen. Onderhandelingen werden opgestart en een eerste versie van de nieuwe richtlijn kwam tot stand. Die stuitte echter op veel verzet en werd in de zomer van verleden jaar weggestemd. 

In februari dit jaar kwamen de onderhandelaars van de lidstaten, de Europese Commissie en het Europees Parlement tot een compromis. In de nieuwe richtlijn (hier de volledige tekst) zijn het vooral art. 15 (voorheen art. 11) en art. 17 (voorheen: art. 13) die voor controverse zorgen.

Artikel 15: de 'Linktaks'

Kort samengevat: artikel 15 bepaalt dat een uitgever van een perspublicatie recht heeft op een vergoeding, wanneer er vanuit een onlineplatform naar zijn artikel gelinkt wordt. Deze bepaling kreeg dan ook snel de benaming 'linktaks': als je geen vergoeding betaalt, zou je niet meer naar een artikel mogen linken, zo luidde het protest.

Die vrees is ongegrond. Je mag nog altijd vrij naar een artikel linken, en de link uitbreiden met enkele woorden uit die tekst. De uitzonderingen op de auteursrechten die tot nu toe bestonden, zoals het mogen citeren uit een perspublicatie, blijven ook van kracht. 

Het zijn vooral informatieplatformen zoals Google News of de 'scrapers' die  content van nieuwssites herverpakken, die hun werkwijze moeten aanpassen. 

(De details van artikel 15 vind je hier) 

Concreet: wat betekent dit voor jou?

Als privépersoon verandert er hoegenaamd niets: artikels of lange stukken van artikels kopiëren was reeds in strijd met de auteursrechten, en dat blijft zo.  Je mag wel gewoon blijven linken naar artikels.

Baat je een website uit met teksten waarin je naar perspublicaties verwijst, dan mag je voortaan enkel korte stukken tekst gebruiken voor de link, zoals snippets. Nieuwsaggregatoren zoals Google News, of zoekmachines zoals Google, Bing, … zullen echter duidelijk hun werkwijze moeten aanpassen of licenties nemen bij de nieuwsuitgevers.

Voor de andere internetspelers ( registrars , registries, de hostingindustrie) verandert er in principe ook niets. De verantwoordelijkheid voor het linken blijft net als voorheen liggen bij de individuele uitbater van een website.

Artikel 17 (voorheen art. 13): uploadfilters

Dit artikel is van toepassing op onlineplatformen die als hoofddoel hebben dat gebruikers er content kunnen delen. De platformen worden verplicht zelf alle mogelijke inspanningen te doen om te voorkomen dat inhoud (muziek, video, ...) waarop auteursrechten rusten, geüpload wordt zonder de toestemming van degene die de auteursrechten bezit (videomaker, muzikant, auteursrechtenmaatschappijen zoals SABAM, record labels, enz.).

Wordt er toch content online gezet zonder toestemming van de auteursrechthebbende, dan moet het platform trachten alsnog de rechthebbende te vergoeden. Lukt dat niet, dan moet hij de content verwijderen.

Alhoewel de onlineplatformen vrij zijn in hun keuze om het uploaden van content te controleren, wordt gevreesd dat zij zullen kiezen voor uploadfilters. Die zijn echter niet onfeilbaar, en zouden met een te grove borstel werken: ook legitieme content zoals parodieën of satire zou door de filters geblokkeerd worden.  Verschillende maatregelen werden in art. 17 ingebouwd om dit te voorkomen. 

(De details van artikel 17 vind je hier)

Concreet: wat betekent dit voor jou?

Als gewone gebruiker verandert er niets voor jou. Net als in het verleden mag je geen auteursrechtelijk beschermde werken uploaden - maar dat deed je toch nooit, hè? Doe je het toch, dan bestaat de kans dat de website waar jij de content uploadt, jou verantwoordelijk stelt voor de schade die zij geleden heeft, doordat jij daar content geüpload hebt waarvoor je geen toestemming had van de rechthebbende. Voor parodieën, satire verandert er echter niets. En voor memes en GIF’s wordt expliciet een uitzondering gemaakt.

Als uitbater van een website: zolang het uploaden en aanbieden van (auteursrechtelijk beschermde) content niet expliciet het doel is van jouw website, om hieruit winst te halen (door bijvoorbeeld reclame-inkomsten) verandert er niets voor jou. 

Is dat wel het geval, dan moet je de regels volgen zoals hierboven uiteengezet: je moet voor auteursrechtelijk beschermde content de toestemming vragen van de licentiehouder. Krijg je die niet, dan moet je de content onbeschikbaar maken. De manier waarop je die content filtert is jouw zaak, maar de EU is gekant tegen een alles omvattende content uploadfilter. 

Er is wel een uitzondering voorzien voor startende websites en kleine spelers.

Voor de andere internetspelers verandert er niets. De internetserviceproviders zoals Telenet of Proximus, de registrar die domeinen registreert, de registry die een Top Level Domain beheert, of de hostingbedrijven hebben nu duidelijkheid. De verantwoordelijkheid ligt bij de uitbater van de website (de information society serviceprovider of de content sharing serviceprovider).  Een hostingbedrijf kan bijvoorbeeld niet verplicht worden bijkomende filters te installeren.

En wat nu?

Er was heel wat  protest tegen deze hervorming, o.a. vanwege organisatie Bits of Freedom. Dat vreest dat we in de toekomst niet alleen filters zullen zien voor copyright, maar ook voor terroristische content, voor seksueel expliciete content, voor nepnieuws, voor haatzaaierij. En dat zou tot monitoring leiden van alles wat je online zegt of toont.

Verschillende amendementen werden daarom begin 2019 ingediend, o.a. om Art. 15 en Art. 17 uit de wetgeving te verwijderen. Deze amendementen werden verworpen op 26 maart 2019. De EU-lidstaten zouden nu nog de teksten van het Europees Parlement moeten goedkeuren. Daarna hebben zij twee jaar om hun eigen wetten te stemmen die de Europese Richtlijn concreet toepassen.